Onthechting

.
Ik lees* over Henry Darger (1892 - 1973).

19 jaar jong begint Henry Darger aan het verhaal van een denkbeeldige oorlog die voortvloeit uit de opstand van kindslaven tegen de Glandelinia, het volk dat hun uitbuit. De lengte van het werk staat in verhouding tot die van de volledige titel ervan: The Story of the Vivian Girls in what is known as the Realms of the Unreal, of the Glandeco-Angelinian War Storm, caused by the Child Slave Rebellion, 15.145 getikte bladen, in 15 boekdelen plus nog eens 3 enorm dikke, ingebonden banden met daarin illustraties van het werk, dit alles het resultaat van meer dan zestig jaar eenzaam arbeiden op zijn kamertje in Chicago.
(...)
Vreemd genoeg uitte Darger bij zijn vertrek naar het bejaardentehuis op 81-jarige leeftijd niet de wens zijn levenswerk mee te nemen. Had de eigenaar van de kamer die Darger huurde het werk niet ontdekt en naar waarde geschat, dan zou het wellicht voor altijd ontbekend gebleven zijn.

Moet ik het me zo voorstellen? De oude man, slecht te been en nauwelijks nog in staat zijn kamer twee hoog te bereiken, trekt achteloos de deur achter zich dicht en sloft naar de taxi die hem naar het tehuis zal brengen waar hij enkele maanden later sterft. In die maanden vertelt hij niemand over wat hij heeft achtergelaten. Dat heeft hij trouwens, in al die jaren, nooit gedaan.

Het gebaar dat ik me voorstel, Henry Darger die achteloos de deur achter zich dichttrekt, een gebaar dat aantoont eens te meer hoe de werkelijkheid de mooiste fictie soms verslaat, deed me denken aan een van de Svendborger Gedichte van Berthold Brecht, ook al met zo'n lange titel: Legende von der Entstehung des Buches Taoteking auf dem Weg des Laotse in die Emigration. Het gedicht verhaalt hoe de oude Lao Tse besluit dat het genoeg geweest is en vertrekt:

Freute sich des Tals noch einmal und vergass es
Als er ins Gebirg den Weg einschlug

Mijn vergelijking gaat helaas niet op. Lao Tse blijft haperen aan de grens. Aan een kleine jongen en een tolbeambte dicteert hij de 81 strofen van de Tao Te King, alvorens in de vergetelheid te verdwijnen. Zo onthecht was die kleine slimme banneling Berthold Brecht nu ook weer niet. Maar wel Henry Darger.

Zou er ooit een Henry Darger hebben bestaan zonder een nieuwsgierige huisbaas?



* In Het spel van de waanzin. Over gekte in film en theater, catalogus van de gelijknamige tentoonstelling in het Museum Dr. Guislain in Gent, p.129.